از روزی که یک نماینده مجلس با ادعای سیمان ریختن در رآکتور اراک، رئیس سازمان انرژی اتمی را تهدید به دفن زیر سیمان کرد ۲ سال طول کشید تا خبرنگاران با حضور در رآکتور اراک کذب بودن شایعه ریختن سیمان در قلب رآکتور آب سنگین را با چشم خود ببینند.
پایگاه خبری صدای جنوب:
همشهری نوشت: صالحی ۲ماه قبل با حضور در روزنامه همشهری خواسته بود خبرنگار ما در بازدید میدانی، واقعیت رآکتور اراک را بازگو کند. انتشار یک عکس فتوشاپی از رآکتور اراک خشم علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی را برانگیخت. او اوایل مرداد امسال در همشهری بهشدت از این تصویر انتقاد کرد و گفت: « روزنامه همشهری برود بپرسد اینکه میگویند در چاله رآکتور اراک بتن ریختهایم یعنی چی؟ یک چاله را نشان دادهاند با فتوشاپ بتن ریختهاند میگویند چاله قلب رآکتور را بتن ریختهاند! آدم به اینها چه بگوید؟!»
انبوه سؤالات باعث شد که روز شنبه و یکشنبه روزنامه همشهری در قالب یک تیم رسانهای همراه با ۲معاون صالحی یعنی بهروزکمالوندی، معاون حقوقی و حسین رحمت، معاون امنیتی سازمان انرژی اتمی برای نخستینبار پای در شهرهای هستهای ایران یعنی نطنز و اراک بگذارد.
مقصد اول؛ عمق استراتژیک نطنز
هیأت رسانهای بعد از تحویل تمام وسایل الکترونیکی، اعم از موبایل، فلش و… وارد محیط فوق محرمانه تاسیسات هستهای نطنز میشود، مجموعهای در ۴۰کیلومتری کاشان که اطراف آن را تپههای پدافندی احاطه کرده است. سایت نطنز به جهت انجام غنیسازی صنعتی مهمترین مرکز هستهای ایران به شمار میرود، در ورودی سایت بعد از توضیحات مهم مسئول سایت نطنز، هیأت رسانهای با توضیحات یکی از دانشمندان هستهای از نمایشگاه سایت دیدن میکند، براساس اطلاعاتی که در یکی از بخشهای مربوط به خرابکاری هستهای در نمایشگاه دیده میشد، سایت نطنز از اهداف ویروس استاکسنت بود که این ویروس توسط متخصصان ایرانی، شناسایی، کنترل و در نهایت خنثی شده است.
هیأت رسانهای در ادامه به اعماق سایت نطنز میرود، جایی که قرار است به سؤالاتی پاسخ داده شود، آیا سایت نطنز بعد از توافق هستهای تعطیل شده یا به قول یکی از نمایندگان به زمین فوتبال تبدیل شده؟!
بعد از پوشیدن لباسهای خاص با اتوبوس به زیر زمین میرویم، عمقی که قرار نیست رسانهای شود، نخستین چیزی که در ورودی سایت جلب توجه میکند دوربینهای آبی و مکعبی آژانس بینالمللی انرژی اتمی است! دیدن مهر و مومها و پلمبهای آژانس هم در نوع خودش جالب است. جالبتر همزمانی حضور هیأت رسانهای با بازرسی دورهای بازرسان آژانس است هرچند قرار نیست آنها با نمایندگان رسانههای ایرانی روبهرو شوند.
یکی از دانشمندان هستهای که مسئولیت بالایی در سایت نطنز دارد میگوید سایت با دو سوم ظرفیت خود در حال فعالیت است، یعنی از قبل از برجام فقط یک سوم از ماشینهای سایت نطنز کار نمیکند، او البته ادامه میدهد که حتی قبل از برجام هم سایت نطنز بیش از تعداد فعلی ماشین در حال گازدهی نداشته است. مسئول بالاتر این دانشمند هستهای که متولی سایت فوردو هم هست میگوید فوردو از نظر پدافندی اهمیت دارد و ظرفیت نطنز ۱۷برابر فوردو است.
اهمیت سایت نطنز جایی مشخص میشود که سال۸۲ گروهک تروریستی منافقین کسب اطلاعاتی علیه ایران را از این مرکز کلید زد. در جریان این بازدید، شنیدیم که هنگام بازدید محمود احمدینژاد رئیسجمهور سابق هم اطلاعات گرانقیمتی از طریق تصاویر منتشر شده آن از سیما بهدست آمریکا و رژیم صهیونیستی رسیده، جایی که آنها به نوع وساختار زنجیرهها، شرکتهای سازنده سانتریفیوژها و حتی تصاویری از دانشمندان هستهای دست یافتهاند، دانشمندانی که امروز تصاویر آنها در مراکز هستهای نصب شده و سایت نطنز به نام یکی از آنان یعنی شهید احمدیروشن نامگذاری شده است.
حافظه دوربینها معدوم میشود
بازدید از نطنز خبرهای خوشی هم دارد، ماشین نسل جدید ایران یعنی IR8 مراحل تحقیقاتی خود را سپری کرده و به مرحله ثبات رسیده، البته ایران فعلا بهدلیل تعهدات برجامی امکان استفاده صنعتی از آن را ندارد هرچند رسیدن این ماشین به مرحله تولید صنعتی دو، سه سالی هم زمان میبرد.
بهروز کمالوندی معاون سازمان انرژی اتمی هنگام بازدید از زنجیرههای فعال سایت نطنز درباره آن اظهارنظر مضحک مبنی بر تبدیل سایت نطنز به زمین فوتبال اشارهای به راهروی بین زنجیرهها میکند و با خنده میگوید لابد منظورش اینجاست! از یکی از دانشمندان هستهای میپرسم بازرسها با امکانات به مجموعه غنیسازی میآیند که میگوید حتی خودکارشان را هم میگیریم!
او ادامه میدهد دوربینهای آژانس هم آنلاین نیست و صرفا عکسبرداری میکنند و بازرسها حق بیرون بردن حافظه این دوربینها را هم ندارند و فقط میتوانند آنها را مشاهده و در نهایت حافظه در حضور نماینده ما معدوم میشود. یکی از مدیران ارشد سایت نطنز هم درباره اینکه اگر آمریکا برجام را به هم بزند فقط یک جمله میگوید: دستمان پر است! آنقدر ماشین داریم که به سرعت سایت را به حالت قبل بر میگردانیم.
مقصد بعد؛ قلب رآکتور اراک
بعد از عبور از تاکستانهای اطراف شهر خنداب اراک وارد مجتمع کارخانه آب سنگین و رآکتور اراک میشویم، مرکزی که ماجرای سیمان ریختن در آن سر و صدای زیادی کرد.
مهرماه سال۹۴ برای نخستین بار شایعه ریختن سیمان در قلب رآکتور اراک در برخی رسانهها منتشر شد، این شایعه تا جایی پیش رفت که علیاکبر صالحی با حضور در صحن مجلس فاش کرد یک نماینده او را تهدید کرده که زیر سیمان دفنش خواهد کرد؛ روحالله حسینیان نام نمایندهای بود که اعلام کرد این اظهارنظرش شوخی نبوده و کاملا جدی صالحی را تهدید کرده است.
با رسیدن زیر گنبد بزرگ مجتمع با پوششی خاص و ایمن وارد حفره قلب رآکتور اراک میشویم اما خبری از سیمان نیست. بعد از توافق هستهای یکی از بخشهای قلب رآکتور بهدلیل بازطراحی از جای خود خارج شده و بهدلیل تغییر سوخت مورد نیاز این رآکتور، کالندریا یعنی حفرههای سوخت در حال بازطراحی است. رئیس رآکتور اراک هم گلایه دارد از همان عکس فتوشاپی معروف، عکسی که دو نفر با فرغون و بتن میکسر در حال ریختن سیمان هستند، او با خنده تلخی اشاره میکند که اینجا همان محل است!
بهروز کمالوندی خبر میدهد که طرح تفصیلی بازطراحی اراک با کمک چینیها آماده شده و حدود ۲سال دیگر اجرای طرح آغاز میشود.
پایانبخش بازدید پاسخ یکی از دانشمندان هستهای و دستاندرکار رآکتور اراک درباره این است که اگر برجام به هم بخورد ایران چه میکند؟ پاسخ او این است که ما خودمان قلب قدیمی را ساختهایم و اطلاعاتش را داریم اگر بخواهیم رآکتور مدرن را رها کنیم و به آن طرح قدیم برگردیم در حدود یک سال و نیم میتوانیم همان را بسازیم.