صدای جنوب؛ فساد، یک پدیده پیچیده است که بر مشکلات جدی نهادها دلالت دارد و اقدامات قانونی، به تنهایی نمی توانند در رسیدگی به مشکلات مربوط به فساد موثر باشند؛ زیرا در طول سالیان متمادی، جرائم مربوط به فساد از سطح ادارات دولتی تا شرکت های خصوصی افزایش کلانی را نشان می دهد. ضعف، تعدد، […]
صدای جنوب؛
فساد، یک پدیده پیچیده است که بر مشکلات جدی نهادها دلالت دارد و اقدامات قانونی، به تنهایی نمی توانند در رسیدگی به مشکلات مربوط به فساد موثر باشند؛ زیرا در طول سالیان متمادی، جرائم مربوط به فساد از سطح ادارات دولتی تا شرکت های خصوصی افزایش کلانی را نشان می دهد.
ضعف، تعدد، تشتت، پیچیدگی، تفسیرپذیری، اجرایی نشدن قوانین، ایراد در فرآیندها و ضعف نظارتی از مهم‌ترین عوامل بسترساز فساد در جامعه هستند.
فساد همیشه از کسانی که دارای قدرت هستند شروع می‌شود و به همان میزانی که قدرت بیشتر باشد، تعداد و شدت بروز فساد نیز بسیار بیشتر است و فرقی هم نمی‌کند که در چه پست و مقامی باشیم.
قدرت سیاسی، قدرت اقتصادی، قدرت اطلاعاتی، قدرت اداری و هر قدرت دیگری که از آن نام ببریم، می‌تواند باعث بروز فساد شود.
وجود رسانه ها در هر جامعه ای، به مثابه چشم و گوش جامعه است که رفتار دستگاه های مختلف دولتی را رصد می کنند. رسانه ها می توانند از طریق تهیه اخبار و گزارش های مربوط به فساد مالی، پیگیری و پخش آن، در ترویج فرهنگ فساد ستیزی نقش موثری داشته باشند و قبح فساد را به گونه ای افزایش دهند که تحمل ارتکاب به آن، برای جامعه دشوار شود. زیرا بدون شک رسانه ها منابع قدرتمندی هستند که اهداف متنوعی را تعقیب میکنند. اما رسانه ها می توانند آگاهی را در مورد مشکلات مربوط به فساد افزایش دهند و اگر از آنها بپرسیم که چرا مردم به رسانه‌ها مراجعه میکنند، یکی از رایج‌ترین پاسخ آنها ابهام‌زدایی از مسائل مختلف و ایجاد شفافیت است. همین انتظار مخاطب از رسانه موجب می‌شودتا این ابزار به‌عنوان رکن چهارم دموکراسی در جامعه شناخته شود.
رسانه ها می توانند آگاهی را در مورد مشکلات مربوط به فساد افزایش و به هنجارهای اجتماعی و ارزیابی اخلاقی از رفتار فاسد درون جامعه شکل دهند. زیرا شواهد تجربیِ اهمیت فرهنگ عمومیِ ضد فساد، آگاهی در مورد فساد و هنجارهای اجتماعی را برای مبارزه با فساد برجسته می سازند.
اصل ۲۴ قانون اساسی نیز بیان می دارد: « نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند مگر آنکه حمل به مبانی اسلامی و یا حقوق عمومی باشند، تفصل آن را قانون معین می کند.» از این مقرره نیز میتوان برای خبررسانی مستقل استفاده کرد.
رسانه ها تاثیرات متحول کننده ای بر نحوه ارتباط افراد با یکدیگر ، دولت ها و همچنین روش هایی داشته اند که دولت ها می توانند شفافیت و کاهش فساد را ارتقا دهند.
با توجه به چنین کارکردی، چرا رسانه‌ها در مبارزه با فساد و ایجاد شفافیت با مشکلات زیادی روبرو هستند؟
در پایان نیز چند سوال مهم مطرح می شود:
آیا رسانه ها در روشن ساختن افکار عمومی و بالا بردن سطح معلومات و دانش مردم درباره مسائل جامعه موفق بوده اند؟
آیا رسانه ها در ارتقای سطح پاسخگویی سازمان های دولتی موفق بوده اند؟
با توجه به اینکه وظیفه و رسالت اصلی رسانه ها، بیان حقایق و واقعیت ها به مردم است، آیا در این امر موفق بوده اند؟
آیا رسانه های شهرستان و استان بر دانش مرتبط با موضوعات بومی و همچنین مطالبه گری اصولی، توانسته اند موفق باشند؟
نویسنده : مسعود چرامین ، مدرس دانشگاه
