تشکیل کمپین نه به انتشار عکس آتش نشانان واکنش به حضور سلفی بگیران در حادثه پلاسکو در فضای مجازی سبب شده که افکار عمومی حساسیت بیشتری به این موضوع نوظهور داشته باشد. اخیرا کمپینی تشکیل شده تا مردم با حفظ حرمت آتش نشانان از انتشار تصاویر آنان خودداری کنند.
ساعت ٧ و ۴۵ دقیقه روز پنجشنبه گذشته هنگامی شعله های آتش طبقه ١١ کهن سال ترین ساختمان های شهردار تهران را در برگرفت،سرنوشت پایانی تلخی برای ابن ساختمان رقم زد و پلاسکو در میان حیرت مردم نظاره گر فروریخت وتعدادی از آتش نشانان زیر تل آوار ساختمان کهنه پلاسکو مدفون شدند.
بنا به گفته شاهدان عینی ورسانه ها تجمع کثیر مردم که اغلب با گوشی های تلفن همراه خود به ثبت لحظه به لحظه حادثه مشغول بودند و مانع سرعت عمل نیروهای امدادی شد که این مهم یا بهتر باید گفت آسیب ابعاد اجتماعی گوناگونی دارد.
شنیده ها و مشاهدات خبرنگارجامعه خبر ازکثرت بی مورد در اطراف ساختمان پلاسکو حاکی از این است که میل به حضور و انتشار عکس از حوادث اعم از حوادث شاد و یا غمگین معضلی است که عمق نفوذ آن در حادثه پلاسکو مشاهده شد. علی یکی از شاهدان عینی حادثه ساختمان پلاسکو هنگامی که تنها یک ساعت از فرو ریختن پاساژ می گذشت می گوید: از ساعت نخست آتش سوزی جمع زیادی از مردم به سمت محدوده خیابان جمهوری هجوم آوردند.
جمعیت قدری متراکم و مصمم بودند که به هشدارهای و فریادهای ماموران آتش نشانی بی توجه بودند و حتی زمانی که بخشی از ساختمان شروع به ریزش کرد باز عده ای از فیلم و عکس برداری دست بر نداشتند. یک شاهد عینی دیگر بی توجهی مردم به هشدارها تایید کرد و گفت: مردم بیشتر به عکس و فیلم گرفتن مشغول بودند و دور تا دور ساختمان تجمع کرده و خطری که جان خودشان رو تهدید می کرد توجه نمی کردند انگار می خواستند از فیلم ها و عکس ها جشنواره راه بیاندازند. علی رغم هشدارهای مسئولان در لحظه های نخست حادثه تجمع در اطراف محدوده پلاسکو نه تنها پایان نیافت بلکه ملکی سخنگوی سازمان آتش نشانی تا پاسی از شب در رسانه های دیداری و شنیداری از مردم می خواست که تردد و تجمع غیر ضروری در اطراف ساختمان ویران شده و نماد قدمت شهرتهران خودداری کنند.
خبرنگار (Citizen-journalists) در دنیای دیجیتالی امروز به افرادی گفته می شوند که با ابزار آلات دیجیتالی و عادی خود و بدون انتظار مالی اخباری را که روزانه با آنها مواجه می شوند و برایشان جالب است، برای رسانه ها مخابره می کنند. در این تعریف آمده است که امروزه در دنیای مطبوعات، مخاطب ها تنها به خواندن مطالب بسنده نمی کنند و خود به تولید محتوای خبری کمک می کنند.بسیاری از فیلم ها و عکس های حوادث توسط شهروند خبرنگاران به جهان مخابره شده است. تعریفی که شامل حال تجمع کنندگان اطراف ساختمان پلاسکو هم می شود.
یک کارشناس ارشد حوزه ارتباطات درباره آسیب شناسی تجمع شهروند خبرنگاران در اطراف ساختمان پلاسکو گفت: انتشار اخبار غیر موثق، عدم پاسخگویی درباره اخبار کذب و ایجاد مزاحمت برای تولید و انتشار اخبار رسمی از بنگاههای خبری موثق بخشی از آسیب های این پدیده ارتباطی نوین است.
وی در ادامه با تشریح بخش دیگری از ماجرا می گوید: اگرچه تجمع پدیده شهروند خبرنگار در بحبوحه حوادث اجتناب ناپذیر است. اما خبرنگاران رسمی رسانه ها هم باید با انتشار سریع اخبار و جلب اعتماد مخاطبان حضور موثر خود را در این عرصه حفظ کنند.
هادی خانیکی استاد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طبابایی ریشه های این موضوع را در رشد جامعهتماشگر دانسته و می گوید: در حادثه ساختمان پلاسکو از نظر ارتباطی از چند جهت قابل بررسی است. موضوع اول حضور شهروند خبرنگاران دراین حادثه است که هم ابعاد منفی و هم و ابعاد مثبت دارد.
نکته مثبت این است که امروزه رسانه های اجتماعی به عنوان یک پدیده جدید در اطلاع رسانی نقش موثری دارند و می توانند به جلب مشارکت های اجتماعی کمک می کنند که در مواقع زلزله و حوادث انسانی این موضوع را شاهد هستیم.
وی با تشریح نکات منفی حضور مردم در این حوادث می گوید: زمانی که شبکه های اجتماعی به محل بازنمایی برای خود مبدل می شود اینجاست که جامعه تماشگر شکل می گیرد که در حادثه پلاسکو شاهد آن بودیم که در این موارد افراد تنها حضور خود در شبکه های اجتماعی را محور قرار داده اند و کمک رسانی و کنش گری را از بین برده وکار به جایی می رسد که در کار امداد رسانی اخلال ایجاد می شود.
خانیکی در ادامه با تشریح راهکار کمرنگ شدن جنبه منفی حضور در شبکه های اجتماعی می گوید: باید تلاش کنیم اطلاع رسانی در شبکه اجتماعی به جای بازنمایی و حضور فرد محور افراد به مناسبات اجتماعی مدنی مبدل شود و به نوعی به مشارکت مردم و نهادها در حل مشکلات تبدیل شود تا این اطلاع رسانی تنها به حضور سلفی بگیران مبدل نشود زیرا در غیر این صورت فضا به فضایی دو قطبی تبدیل شده که از فضای کنش های اجتماعی موثر دور می شود.
تشکیل کمپین نه به انتشار عکس آتش نشانان واکنش به حضور سلفی بگیران در حادثه پلاسکو در فضای مجازی سبب شده که افکار عمومی حساسیت بیشتری به این موضوع نوظهور داشته باشد. اخیرا کمپینی تشکیل شده تا مردم با حفظ حرمت آتش نشانان از انتشار تصاویر آنان خودداری کنند.
اگرچه نباید بار این حادثه را تنها به اذحام جمعیت در اطراف حادثه محدود کرد اما می توان گفت حادثه پلاسکو نقطه ای بود تا نقاط ضعف و قوت شبکه های اجتماعی در میان افکار عمومی شناخته شده و آسیب های پدیده نو ظهور شبکه های اجتماعی به خصوص فرهنگ سلفی گیران به خوبی شناخته شود.
