پیش ازبه کارگیری زبان وسخن گفتن، بایسته وشایسته آن است که به اصلاح اندیشه ها و باورهاواحساسات خوددست بزنیم واندیشه هاوباورهاواحساسات مثبت ونیک وسودمندرا در درون خودبپرورانیم وجای دهیم و درونی سازیم؛زیرا سخنان ناشایست وزیان آورحاصل اندیشه هاوباورها واحساسات منفی ونادرست وناسالم است.
پایگاه خبری صدای جنوب:
به راستی تاکنون به اثرونقش زبان که درهمه شبانه روزهمراه ودراختیار ماست خوب اندیشیده اید؟..
درموردزبان ونمودوحاصل آن که سخن است چندنکته درخورتوجه است که بایدبه آنها نگریست: زبان مهمترین ابزارارتباط انسانها بایکدیگراست و بدون زبان پیوندمیان انسانها ودرنتیجه چرخش امورزندگی اجتماعی آسان نیست ؛بلکه دچار اختلال ونابسامانی می شودواین پدیده روشن ومشهود است.
زبان درزندگی انسانها ضرورتی حتمی وگریزناپذیراست ونقش دوگانه مثبت و منفی ونیک وبد وسازنده وویرانگردارد.
باآنکه زبان درمواردی بسیارزیان آور است لیکن زندگی هم بدون آن نمی چرخد وهم شیرین ودلپذیرنیست. زبان هم آب است وهم آتش،هم شیرین است وهم تلخ،هم درداست وهم درمان،هم زهراست وهم پادزهر ،هم آبادی است وهم ویرانی،هم زخم است وهم مرهم،هم گل است وهم گلخن،هم فرشته است وهم دیو،هم
جنگ است وهم صلح،هم زشت است وهم زیبا،هم آرامش است وهم طوفان، هم مهراست وهم کینه،هم عشق است وهم نفرت وهم…….وهم…….
زبان به عنوان یک ابزارارتباطی بین انسانها نمادها وصورتهای گونه گونی داردماننداشاره باچشم ودست وحرکات بدنی وزبان اشکال وشعروهنرو…و…و لیکن دراینجا مرادزبان گفتاری جاری دربین مردم است که درشبانه روز مصرف داردوپیوسته جریان دارد.
حضرت مولانا درداستان طوطی وبازرگان زبان رااین گونه وصف می کند:
ای زبان توبس زیانی مَر مرا
چون تویی گویاچه گویم من ترا
ای زبان هم آتش و هم خرمنی
چنداین آتش دراین خرمن زنی
ای زبان هم گنج بی پایان تویی
ای زبان هم رنج بی درمان تویی
حکیم فردوسی درباره نقش سخن دریک جای چنین آورده است:
ستیزه به جایی رساندسُخَن
که ویران کندخانه های کُهن
ودرجای دیگرسخن رایادگارجاویدبشر شمرده است:
“به گیتی دوچیزاست جاویدوبس
دگر هرچه بینی نماند به کس
سخن گفتن نغز و کردار نیک
بماند همی تاجهان است ریگ”
نظامی توصیه جدی اش به همگان این است که سخن اندک وگزیده وسودمندگویندتامردم جهان بشنوند وازآن بهره جویند.
کم گوی وگزیده گوی چون دُر
تا ز اندک تو جهان شود پُر
ونیزازنگاه سعدی،سخن عیب وهنر آدمی راآشکارمی کند:
تامرد سخن نگفته باشد،
عیب وهنرش نهفته باشد
نکته درخوراندیشه این است که زبان وسخن ازداده هاونعمتهای بی بدیل خداوندی است که انسان ازآن بهره مند است ومی تواندآن را درطریق نیک وبدودرست ونادرست
به کارگیردوباآن زندگی راآبادان کند ویاباآن ویرانی به بارآرد.
واین رادرزندگی خودودیگرانسانها به روشنی آزموده ایم که زبان را آن قدرت وتوانی است که هم می تواند آبادوهم می تواندویران کند.
هم درتاریخ دیده وشنیده ایم وهم امروزه می بینیم که بسیاری ازجنگها وآتش افروزیها ودرنتیجه کشتارها وخشونتها ودشمنیها و جدایی هادرپی سخنان تندوخشن
وتوهین ها وناسزاگویی ها وبدزبانیها پدیدآمده است وبیشتراختلافات درون خانوادگی وبه دنبال آن نفرت وبیزاری وجدایی باسخنان آزاردهنده آغاز شده است.
تمام اختلافاتی که درجهان بین کشورها ودرجامعه انسانی بین گروهها وهمچنین درخانواده ها و افراددیده می شودباسخنان تندو ناسنجیده بروزکرده وباسخنان
تحریک آمیز،آتش این اختلافات ودشمنی ها تندتروشعله ورتر شده است وچه بساکه پیامدهای ناگوار ودل آزاربه بارآورده است.
ازجانب دیگرمی بینیم که زبان وسخن حاصل ازآن، ابزارارتباط درمیان هزاران هزارانسان است ودرمیان آنها سبب دوستی وپیوندودادوستدورابطه وتداوم زندگی صلح آمیزودلپذیر
شده است ودریافتنی است که زبان نعمتی است طبیعی وخدادادی که به زندگی آدمیان رونق وصفا داده وشکوه وگسترش بخشیده است.
بدین گونه می بینیم که زبان کاربردی دوگانه داردکه اگربه فرمان خردواندیشه نیک واحساسات سالم به کارگرفته شودوعمل کند،حاصلش زندگی سالم وزیبا وخدایی وهمراه
باآرامش وشادمانی است وهرگاه زبان پیک جهل وخودخواهی وآزمندی وخشم ونفرت واندیشه ها واحساسهای تیره ومنفی وجاه طلبانه باشد، حاصلش تباهی وویرانی وپریشانی وپشیمانی وغمناکی است.
بی گمان ریشه بسیاری ازاختلافات خانوادگی وپریشانی ونابسامانی آنها ودرنتیجه جدایی وازهم پاشیدگی خانواده ها ازسخنان آزاردهنده وتند ودل آزارآغازشده است وباادامه این گونه سخنان وتحریک دوطرف،اختلاف بیشتردامن گسترشده وبه جاهای دور ازانتظارانجامیده است.
سخنان توهین آمیزوخشن وکنایه آمیز مانندنفت شعله های اختلاف راگسترده تر می کندوبه راههای بی بازگشت می کشاندودرسطح جوامع وگروهها تا
مرزجنگ وخشونت فیزیکی پیش می برد.بنابرین هرکس بایدبه نقش و پیامدسخنی که برزبان می راندآگاه باشدواندیشیده وسنجیده سخن بگوید
تاکاربه آنجانرسدکه بگویند:
چراعاقل کندکاری که بازآردپشیمانی
ناگفته نماندکه پیش ازبه کارگیری زبان وسخن گفتن، بایسته وشایسته آن است که به اصلاح اندیشه ها و باورهاواحساسات خوددست بزنیم واندیشه هاوباورهاواحساسات مثبت ونیک وسودمندرا در درون خودبپرورانیم وجای دهیم و درونی سازیم؛زیرا سخنان ناشایست وزیان آورحاصل اندیشه هاوباورها واحساسات منفی ونادرست وناسالم است.
اگربه دنبال اندیشه هاوحس های نیک درون،سخنان خردمندانه وسنجیده ودلپذیروپرمعنا وسازنده وازسرمهرو خیرخواهی برزبانهاجاری شود،پیامدش استواری پیوندخانواده هاودوستیها وروابط سالم اجتماعی واعتمادو آرامش فردی واجتماعی وخرسندی ورونق کاروتلاش سازنده درجامعه وخلوت شدن دادگاهها وازبین رفتن اختلافات ودرگیریها وخشونتهاست.
پس مراقب زبان وسخن خودباشیم ودرپی آن برآییم که بازبان وسخن خودگل بیافرینیم نه گلخن عشق بیافرینیم نه نفرت دوستی بیافرینیم نه دشمنی وآبادکنیم نه ویران.
«ای زبان هم گنج بی پایان تویی
ای زبان هم رنج بی درمان تویی»
منطقیان۹۶/۴/۷
