این روزها قاچاق چوب، آتش سوزی ها، بوته کنی گیاهان کوهی،چرای بیشتر از ظرفیت مراتع ، جنگل ها و مراتع در کهگیلویه و بویراحمد را در معرض نابودی قرار داده است.
پایگاه خبری صدای جنوب:
فقر مالی جوامع محلی، ناآگاهی برخی از افراد در اهمیت جنگل ها و مراتع برای حیات اقتصادی و اجتماعی و سودجویی برخی دیگر نفس جنگل و مراتع کهگیلویه و بویراحمد به عنوان یکی از قطب های جنگل های رشته کوه زاگرس را به شماره انداخته است.
به گزارش صدای جنوب به نقل از ایرنا، این روزها قاچاق چوب، آتش سوزی ها، بوته کنی گیاهان کوهی،چرای بیشتر از ظرفیت مراتع ، جنگل ها و مراتع در کهگیلویه و بویراحمد را در معرض نابودی قرار داده است.
وسعت طلای سبز در رشته کوه های زاگرس ۶ میلیون هکتار است که بیش از یک میلیون هکتار آن بر اثر عوامل مختلف از بین رفته است.
۷۰ درصد از گونه های جنگلی زاگرس شامل بلوط ها می شود که در ۱۲ استان کشور پراکنده شده است.
این جنگل های بر اساس مطالعات پالینولوژی در حدود ۱۴ تا ۱۵ هزار سال قبل با درختان پراکنده بلوط و بنه تشکیل شده و از پنج هزار سال پیش جنگل های متراکم و نیمه متراکم بلوط بطور کامل در این منطقه ایجاد شده است.
جنگل های زاگرس به لحاظ محافظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی های اکوتوریستی اهمیت زیادی دارد.
توپوگرافی خاص منطقه (سخت گذر بودن برخی مناطق)محدود بودن نیروی انسانی و تجهیزات برای حفاظت از عرصه های طبیعی در استان کهگیلویه و بویراحمد مخاطرات زیادی برای این گنجینه های خدادادی ایجاد کرده است.
کمبود قرقبان از مهمترین چالش های مبارزه با اقدامات سودجویان در این استان است.
هم اکنون ۷۴ قرقبان کار صیانت از یک و میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار از عرصه های طبیعی کهگیلویه و بویراحمد را به عهده دارد.
کارشناسان می گویند: این استان رویشگاه بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است که از این تعداد ۴۵۰ گونه آن دارویی است.
متخصصان می گویند: بیش از ۴۰ گونه گیاهی استان کهگیلویه و بویراحمد به دلایل مختلف از جمله بوته کنی و خشکسالی های پیاپی سال های گذشته در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.
۳۷۵ گونه جانوری در مناطق حفاظت شده کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که بیشتر آنان از همین گونه‌های گیاهی تغذیه می‌کنند و بقای حیات وحش به این گیاهان وابسته است.
کارشناسان می گویند: از بین رفتن ذخیره‌گاه‌های ژنتیکی، فرسایش خاک و کاهش نفوذپذیری آب به درون زمین از جمله آثار زیانبار تخریب پوشش گیاهی است.
بیش از ۹۰ درصد از روستاهای کهگیلویه و بویراحمد در مناطق جنگلی واقع شده است و بسیاری از روستائیان به دلیل نداشتن شغل مناسب و درآمد کافی به تولید زغال روی می آورند.
از سوی دیگر تجارت درختان بلوط این استان فراتر از مرزهای کهگیلویه و بویراحمد رفته است به طوری که طبیعت دوستان روزانه شاهد قاچاق چوب به خارج از استان برای تولید زغال هستند.
گفته می شود عامل اصلی قاچاق درختان بلوط کوره های موجود در استان های مجاور است که مسئولان تاکنون برای امحای این کوره‌ها نتوانستهاند کاری از پیش ببریم چرا که در حوزه استحفاظی استان کهگیلویه و بویراحمد نیست.
مسئولان منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد می گویند: در یک منطقه از استان های مجاور بیش از ۱۰۰ کوره زغال وجود دارد که برای امحا این کوره ها نیازمند همکاری مسئولان استان های مجاور و دستگاه قضایی کشور است.
** غنی شدن مراتع و هشدار به آتش سوزی
سرپرست اداره جنگلداری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به بارندگی های امسال و غنی شدن مراتع گفت: آتش در کمین طبیعت است.
مصطفی خلفی با یادآوری این نکته که پس از سال ها خشکسالی طبیعت کهگیلویه و بویراحمد امسال با بارندگی های مطلوب جان تازه ای گرفته است از طبیعتگردان خواست مراقب جنگل ها و مراتع باشند.
وی بیان کرد:مراتع استان که در برخی مناطق کم کم در حال خشک شدن است مستعد آتش سوزی است و شهروندان باید از انجام اقدامات خطرساز در طبیعت خودداری کنند.
سرپرست اداره جنگلداری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: رهاسازی ظروف یکبار مصرف مانند بطری آب، لیوان، سفره و امثال آن به دلیل تابش نور خورشید و داشتن مواد شیمیایی احتمال آتش سوزی در جنگل ها و مراتع را فراهم می کنند.
خلفی از گردشگران خواست در صورت روشن کردن آتش در طبیعت از خاموش شدن آن هنگام ترک منطقه مطمئن شوند.
وی روشن کردن آتش در نزدیکی درختان را از دیگر اقدامات خطرساز برای آتش سوزی عنوان کرد.
سرپرست اداره جنگلداری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد از عشایر و گردشگران خواست از توقف در مراتع با پوشش گیاهی انبوه خودداری کنند.
خلفی مسئولیت پذیری را لازمه صیانت از جنگل ها و مراتع دانست و از شهروندان خواست در صورت مشاهده آتش در طبیعت اقدام به خاموش کردن آن کنند و یا با تماس با سامانه ۱۵۰۴ به مسئولان منابع طبیعی اطلاع رسانی کنند.
وی با اشاره به نقش جنگل ها و مراتع در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع انسانی گفت: کاهش آلایندگی های زیست محیطی، بهره برداری به عنوان گردشگری و اجرای طرح های اقتصادی نظیر گیاهان دارویی از حداقل مزایای این گنجینه های خدادادی است.
وی ابراز داشت:سال ۱۳۹۷ ، ۵۶ فقره آتش سوزی در وسعت ۳۶۳ هکتار از جنگل ها و مراتع کهگیلویه و بویراحمد رخ داد.
** گیاهان دارویی جایگزینی برای بهره وری های غیر اصولی
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: طرح گیاهان دارویی از جمله آنغوزه و باریجه در ۳۷ هزار هکتار از مراتع این استان از سال ۱۳۷۳ تاکنون اجرا شده است.
گودرز باقری فرد اظهار داشت: شهرستان های گچساران، باشت، چرام، بویراحمد و دنا از جمله مناطق اجرای توسعه گیاهان دارویی سال جاری در این استان است.
باقری فرد میزان اعتبار هزینه شده برای هر هکتار توسعه گیاهان دارویی در کهگیلویه و بویراحمد را سه میلیون و ۸۰۰ هزار ریال برآورد کرد.
از هر هکتار گیاه دارویی آنغوزه ۱۰۰ کیلوگرم شیرابه برداشت می‌شود که ۱۰۰ میلیون ریال درآمد برای بهره برداران دارد.
وی گفت: بخش اعظم شیره تولید شده به کشورهایی نظیر هند، کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای اروپایی صادر می‌شود.
باقری فرد بیان کرد: توزیع بذر رایگان، نظارت فنی، کمک به قرق و حفاظت از جمله حمایت‌های منابع طبیعی برای رونق تولید گیاهان دارویی در این استان است.
وی عنوان کرد: سند توسعه گیاهان دارویی کهگیلویه و بویراحمد به تدوین شده است که توسعه در مراتع، کشت در مزارع و ایجاد صنایع تبدیلی در آن پیش بینی شده است.
وی به بالا بودن آمار ۲٫۵ برابری دام نسبت به مراتع کهگیلویه و بویراحمد اشاره کرد و گفت: یکی از راهکارهای تعدیل دام و تقویت مراتع افزایش کشت گیاهان دارویی است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت:اختصاص ردیف مستقل اعتباری برای توسعه گیاهان دارویی این استان در دست پیگیری است.
باقری فرد اظهار داشت: مسئولان استان کهگیلویه و بویراحمد در تلاشند تا با اختصاص اعتبار مستقل به احیای مراتع گامی بلند به سوی توسعه اقتصادی بردارند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت:براساس برآوردها، گیاهان دارویی در سطح ۲۰۰ هزار هکتار مراتع این استان قابل‌کشت است.
نبود صنایع بسته بندی، وجود دلالان و واسطه‌ها، نبود امکانات مناسب برای خرید تضمینی و بازاریابی، نبود فناوری تولید و تجهیزات فرآوری و تبدیل از مهمترین مشکلات تولیدکنندگان شیره آنغوزه در کهگیلویه و بویراحمد است.
درمان اختلالات عصبی در کودکان، کاهش فشارخون، درمان بیماری‌های قلبی عروقی کمک به هضم غذا، جلوگیری از حمله‌های هیستری، رفع درد دندان، جلوگیری از رشد میکروب، درمان سیاه سرفه و برونشیت، درمان یبوست از جمله خواص شناخته شده آنغوزه است.
**کاهش آتش سوزی نتیجه مشارکت جوامع محلی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: سال ۱۳۹۷ حدود ۵۰ درصد نسبت به سال ۹۶ در استان کاهش آتش سوزی گزارش شده است و گستره آتش سوزی از ۷۱۰ هکتار در سال ۹۶، به ۳۵۰ هکتار در سال ۹۷ رسید.
غلام حسین حکمتیان معتقد است کاهش آتش سوزی نتیجه استفاده از ظرفیت جوامع محلی است.
وی با اشاره به با توزیع ۷۳۵ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در مناطق محروم و فاقد گاز کهگیلویه و بویراحمد اظهار داشت که این اقدام با هدف جلوگیری از قطع درختان بود که در مناطق هدف شاهد کاهش ۴۰ درصدی قطع درختان هستیم.
** نقش تشکل های مردمی
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: نقش این تشکل های مردمی در موفقیت دولت ها و برنامه و اهداف دستگاه های اجرایی بر کسی پوشیده نیست.
محسن جعفری نژاد اظهار داشت: تجربه به دفعات پی در پی نشان داده هر جا که دولت و مردم درکنار هم بودند موفقیت حاصل شده است.
وی افزود: براساس استانداردهای جهانی به ازای هر یکهزار هکتار یک محیط بان تعریف شده اما در کهگیلویه و بویراحمد ۳۱۲ هزار هکتار مناطق حفاظت شده با ۷۵ محیط بان حفاظت می شود.
جعفری نژاد بیان کرد: این یعنی رعایت یک چهارم استانداردهای جهانی در مناطق حفاظت شده و در این مواقع است که نقش تشکل ها در همراهی با محیط زیست به خوبی احساس می شود.
وی خواستار نقش پررنگ تر اعضای تشکل ها شد و تصریح کرد: ۲۲ تشکل فعال در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد ورود تشکل ها به مسائل محیط زیست را یک نیاز دانست و عنوان کرد: استفاده از ظرفیت فضای مجازی و جریان سازی در سطح استان می تواند گامی موثر در راستای حفظ محیط زیست باشد.
هفت منطقه حفاظت شده دنا با وسعت ۹۳ هزار و۶۶۰ هکتار، دنای شرقی با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار، خاییز سرخ با مساحت ۳۳ هزار و ۲۳۵ هکتار، خامی با وسعت ۲۵هزار و ۶۷۱ هکتار، دیل با ۱۰ هزار و ۳۸۱ هکتار، سولک با ۲ هزار ۴۲۸۷ هکتار و سیوک با ۱۲ هزار ۸۵۸ هکتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
کهگیلویه و بویراحمد همچنین دارای پنج منطقه شکار ممنوع شامل پادنای سمیرم، خرم ناز، لار و ماغر، حاتم و کوه تلرش است.
**دیدگاه کارشناسان
یک پژوهشگر که در زمینه تخریب منابع طبیعی و محیط زیست تحقیق کرده است می گوید: بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی مانند پوشش گیاهی، آب و خاک اساسی ترین بخش اقتصاد ملی ایران را با مشکل مواجه کرده است این درحالی است که برای رشد مجدد درخت و جنگل صدها سال و برای جایگزینی خاک از بین رفته هزاران سال زمان لازم خواهد بود.
مهدی مومنی عنوان می کند: بهره برداری از طبیعت باید با استفاده از روش هایی انجام شود که کمترین میزان تخریب را بر این محیط ها تحمیل کند و تا مرزی انجام پذیرد که طبیعت توان بازسازی منابع خویش را پیدا کند.
به اعتقاد وی باید این واقعیت تلخ را پذیرفت که انسان عرصه را بر حیات خود تنگ تر و برای نسل های آینده نیز سهمی از مواهب طبیعی باقی نخواهد گذاشت.
مومنی عنوان می کند: استفاده از منابع، بدون تهی کردن و لطمه زدن به آن یکی از ابعاد بسیار مهم توسعه پایدار و نشانه ای از توجه و تواضع انسان در برابر جهان طبیعی است.
به باور وی از نتایج مخرب دخالت انسان در محیط طبیعی و تغییر آن، بهره برداری بی رویه از پوشش گیاهی، نابودی منابع تجدید شونده، تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی و چرای بی رویه دام ها در مراتع است.
کهگیلویه و بویراحمد با بیش از ۱۵ هزار کیلومتر مربع مساحت در جنوب غربی ایران قرار دارد و ۳۰ درصد کل گونه‌های گیاهی کشور را در خود جای داده است.
این استان با حدود ۷۲۰ هزار نفر جمعیت دارای یک درصد مساحت و یک درصد جمعیت کشور است.
کهگیلویه و بویراحمد با ۲ اقلیم متفاوت و مناظر بکر و طبیعی دارای هشت شهرستان، ۱۷ شهر و یک هزار و ۶۷۶ روستای دارای سکنه است.ایرنا
