براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، مهریه دختر شاه قاجار موقوفه ای جهانی شده است
شاید آن وقتها که زبیده خانم مهریه اش را برای مردمان این دیار وقف می کرد، هرگز نمی دانست سیب تقدیر طوری می چرخد و لالجین که قصبه ای بیش نبود، روزی تبدیل به شهر جهانی سفال می شود.
مهریه بانویی که موقوفه ای جهانی شد، دو دانگ از تمام ملک لالجین بود که نصرت الملک به یمن ازدواج با زبیده خانم به او هدیه کرده بود.
زبیده خانم دختر بیست و هفتم فتحعلی شاه بود که رستم خان او را برای پسرش نصرت الملک به همسری برگزید.
در دوران قاجار خوانین ولایات کوشش می کردند تا با خانواده شاه وصلت کنند چون این وصلت ها برای آنها اعتبار و تضمین به همراه داشت.
و اینگونه شاهدخت قاجار با یکی از خاندان قراگزلوها ازدواج کرده و به همدان می آید و در منطقه شورین ساکن شد و تا آخرین روزهای زندگی در این دیار می ماند و نیکی می کند
از نیکوکاری و نوع دوستی او بسیار گفته اند به طوریکه در کتاب شرح حال فرهادمیرزا معتمدالدوله در وصف بزرگ منشی، دینداری، نوع دوستی و پاکدامنی زبیده خانم به تفصیل سخن رفته و از او به عنوان یکی از وارسته ترین افراد زمان یاد شده است.
زبیده خانم شاعری توانا بود و از اشعار او نمونه هایی در جنگ ها و سرگذشت نامه های عهد قاجار به جا مانده است. ابیات زیر نمونه ای از شعر اوست:
درده به من ای ساقی زان می دو سه پیمانه
کز سوز درون گویم شعری دو سه مستانه
خواهم که در این مستی خود نیز روم از یاد
غیر از تو نماند کس نه خویش و نه بیگانه
از عشق رخ جانان گشته است جهان حیران
مستانه سخن گوید این عاشق دیوانه
به گواه تاریخ زبیده خانم هیچ چیز از مال دنیا برای وارثینش نمی گذارد و هر چه بود را وقف عمران و آبادی کشور و مستمندان می کند.
هیچ مستمندی از در خانه او دست خالی برنمی گردد، هر سال بخشی از درآمد املاک خود را صرف انعام و اطعام فقرا و عمران و آبادی منطقه می کرده و بارها به زیارت امام حسین (ع) و عتبات رفت و مکه مکرمه و مدینه منوره را زیارت کرده است.
زبیده خانم در دوران زندگیش برای سهولت رفت و آمد مردم به عراق با هزینه شخصی خود چند پل و کاروانسرا ساخته است.
کاروانسرای مدور تاج آباد از شاهکارهای هنر معماری ایران است که او برای اقامت زائران در روستایی به همین نام در میانه جاده همدان به اسدآباد می سازد و همه هزینه ساخت و ساز را از اموال شخصی می پردازد.
او همچنین با هزینه خودش ساختمان امامزاده یحیی (ع) واقع در بلوار شهید مدنی شهر همدان را مرمت می کند اما بزرگترین کار زبیده خانم وقف مهریه اش بود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان درباره این موقوفه می گوید: لالجین موقوفه ای است که نیت واقف آن پاک و در راه حلال و خیرات هزینه شده و شاید برکت امروز این شهر جهانی به خاطر همان نیکوکاری های مردم است که حق موقوفه را پرداخته اند و آن پولها و اموال صرف کمک به نیازمندان و راه امام حسین (ع) شده است.
حجت الاسلام حاجی زین العابدینی به استناد اسناد و مدارک موجود تاکید می کند: مردم لالجین از ۱۷۰ سال پیش تاکنون در مواقع سخت بارها از درآمدهای این موقوفه بهره مند شده اند و برای آنها پل و راه ساخته شده است.
به گفته او این واقف نیکوکار دو دانگ از روستای لالجین را برای تعزیه داری و روشنایی حرم امام حسین(ع) وقف کرده و اسناد موجود نشان می دهد که مردم لالجین خودشان سهم وقف را به متولی می دادند و او بر طبق نیت واقف آن را در راه خیر هزینه می کرد.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه همدان،موقوفات را سرمایه های مادی و معنوی گرانبها می داند که حفظ آنها در برقراری عدالت اجتماعی و رفع فقر بسیار گره گشاست.
کارشناس باستان شناسی اداره کل اوقاف و امور خیریه همدان در بررسی ها و پژوهش های خود درباره موقوفه لالجین، زبیده خانم را جز زنان کنشگر فرهنگی و اجتماعی معرفی می کند که دارای ابعاد شخصیتی مثبت بوده و در رفاه و آسایش و عمران دنیای زمان خودش بسی تاثیرگذار بوده است.
خسرو محمدی با اشاره به مکاتبه های به جا مانده از مردم لالجین با اداره اوقاف می گوید: در این نامه ها اهالی تقاضای کمک معیشتی در روزهای سرد و سخت زمستان از محل موقوفه را دارند.
او همچنین وجود صورت مخارج اجرای نیت موقوفه شامل اقلامی که برای روضه خوانی هزینه شده در سال ۱۳۱۱ را دلایل محکمی مبنی بر وفاداری اهالی به موقوفه و اجرای نیت واقف می داند.
داستان زبیده خانم ما را به یاد داستان حضرت آسیه (س) می اندازد که اگرچه زن فرعون بود اما پیامبری را در دامان پربرکت خود بزرگ کرد.
شاید معرفی این بانوی واقف سرآغازی برای مهربانی بانوان این دیار باشد تا راه زبیده خانم را ادامه دهند و با وقف هایی زیبا آینده ای پربار برای فرزندان این آب و خاک بسازند.
شاید هم زبیده خانم چشم به دست مردم لالجین دارد تا نیت خیرخواهانه اش را درست و به موقع اجرا کنند و مهربانیش را با مهر پاسخ بگویند
منبع ایرنا
