پایگاه خبری تحلیلی صدای جنوب | Sedayejonoob.ir

از زمانی که برای اولین‌بار میان بزرگتر‌ها شروع به مداحی کرد تا به امروز بیشتر از نیم قرن می‌گذرد؛ حالا تهران با نواهای او آشناست و از صدایش مشهورتر، اشعاری است که با تخلص «میثم» بارها و بارها از حنجره دیگران شنیده‌ایم، استاد غلامرضا سازگار متولد سال ۱۳۲۰ شمسی در محله «آلوچو» قم است، مداحی را از سنین کودکی آغاز کرده، در عنفوان جوانی به شغل نانوایی مشغول بوده و به توصیه استادانش کاسبی را رها می‌کند و فقط و فقط به مداحی و شاعری می‌چسبد.

نخستین شعر وی درباره حضرت زهرا(س) بوده و همیشه این مثنوی که درباره صدیقه کبری(س) است را زمزمه می‌کند: ای بهشت قرب احمد، فاطمه/لیلهالقدر محمّد، فاطمه/ای خدا مشتاق یارب یاربت/ای سلام انبیا بر زینبت…

تاکنون ۳۵ مجموعه از اشعار، نوحه‌ها و مراثى مختلفى از این ذاکر اهل‌بیت(ع) به چاپ رسیده که «نخلستان»، «شعله‌‏هاى نخل»، «نخل ماتم» و «آواى مجمع» از جمله آن‌هاست، به مناسبت ایام فاطمیه با وی در دفتر کارش گفت‌وگو کردیم که بخش نخست آن با محور فاطمیه در ادامه می‌آید.

بعضی از روضه­‌ها بی‌احترامی به اهل­ بیت(ع) است

*با توجه به اینکه در ایام فاطمیه هستیم و نفوذ بعضی از جریانات انحرافی را در هیأت­‌های مذهبی را شاهدیم، می‌‌خواستیم بدانیم به نظر شما چه کارهایی باید انجام شود تا از این آسیب­‌های فضای مداحی و عزاداری دور باشیم و در دامشان گرفتار نشویم؟

-قبل از اینکه من آسیب­‌ها را عرض کنم، عزاداری فاطمیه با عزاداری امام حسین(ع) فرق می‌کند، در عزاداری امام حسین(ع) آنچه از مصائب امام حسین(ع) می‌گویند، وحدت فریقین را به هم نمی­‌زند، ولی ما باید در عزاداری حضرت زهرا(س) هم مکتب­مان را حفظ کنیم و هم وحدت­مان را؛ یعنی جاهایی که خود شیعه هستند یک نوع روضه می­‌خوانیم، جاهایی که اجتماعات دوگانه یا گوناگون است، باید یک نوع دیگری روضه بخوانیم و یک مهارتی می­‌خواهد، مداحی که ما هم مصائب حضرت زهرا(س) را بگوییم و هم چیزی نگوییم! چون بعضی از مداحان که روضه می­‌خوانند جز اینکه که سخیف و تحقیرکننده است و شأن حضرت زهرا(س) را پایین می­‌آورد چیز دیگری ندارد، ما نباید هر چه به زبانم می­‌آید بگوییم، ولو نسبت به اهل­ بیت(ع) بی­‌احترامی شود تا ما از مردم گریه بگیریم.

بله! روضه­‌خوان خوب آن کسی است که روضه خوب و صحیح بخواند و از مردم هم گریه می­‌گیرد، ولی گریه به چه قیمتی؟! به قیمت عزت اهل بیت(ع) که ما مثلاً می‌خواهیم بگوییم «در افتاد و مردم آمدند از روی حضرت زهرا(س) عبور کردند»! این قضیه هم اگر درست باشد، به خاطر حفظ حرمت و عزت حضرت زهرا(س) ما نباید بگوییم، شاید ما تمام ظلم­‌هایی که به حضرت زهرا(س) شده است را نگفته باشیم و از زیر قلم و از تاریخ جا مانده باشد، ولی ما بعضی از روضه­‌های صحیح را هم نمی­‌توانیم بخوانیم، مثلاً عبیدالله توهین­‌هایی به حضرت زینب(س) کرد، ما می­‌توانیم آن توهین­‌ها را بازگو کنیم؟! یا یزید نسبت به امیرالمؤمنین(ع) به حضرت زینب(س) یک حرف نامناسبی زد، مثلاً آشیخ­ عباس هم که نوشته است که وقتی یزید گفت: من با این اهل­ بیت(ع) چه کنم؟ آنها یک حرفی زدند که قلم من حیا می­‌کند و نمی­‌گویم.

به فاطمیه عظمت بدهید، بدون اینکه عزت فاطمیه را از بین ببرید

اما بزرگان ما احترام می­‌گذاشتند، ولی حالا بعضی از روضه­‌ها قصابی و بی‌احترامی به اهل­ بیت(ع) است، یک تابلویی را من دیدم که به اسم رهبر نوشته بودند که «فاطمیه را عاشورایی برگزار کنید»، اگر حرف رهبر هم باشد، حرف خوبی است، یعنی به فاطمیه عظمت بدهید، بدون اینکه عزت فاطمیه را از بین ببرید، روی سخن من با مداحان است و آقایان هیأت­‌ها هم باید مواظب باشند، جلسه برای خدا و برای حضرت زهرا(س) بگیرند، مداح هم برای حضرت زهرا(س) دعوت کنند، ممکن است یک مداحی پای منبرش هم خیلی شلوغ باشد و جمعیت زیاد باشد ولی حرف­‌هایش مورد رضای خدا نیست.

من بالاخره ۶۰ سال است که مداحی می­‌کنم، مقتل خواند‌م و مطالعه کردم و در محضر منبر بزرگان نشسته­­‌ام و دیدم بعضی از مداحان که روی آنتن هم هستند، بعضی از روضه­‌هایی که می­‌خوانند یا صحت ندارد، یا بی­‌حرمتی است، اینها را باید مواظب باشیم.

*شما به عنوان پیشکسوت مداحی آیا تا کنون به فکر افتاده‌اید که برای مداحان جوان، خوراک فکری و معنوی تهیه کنید، مخصوصاً برای ایام فاطمیه و محرم؟!

-البته ما الان ده­‌ها جلسه تعلیم مداحی داریم که جوانان را جمع کرده‌­ایم، خود من یک جلسه منزل دارم که روزهای جمعه و روزهای پنجشنبه مداحان را جمع می­‌کنم و مکتب­‌الذاکرین همین طور و خود این خانه مداحان جلسه ملزمی برای شعرا و مداحان دارد که مداحان می­‌خوانند و ایرادات گرفته می‌شود، سخنرانی می­‌شود، روضه­‌هایی که ناشایست است را نقد می‌کنند و می­‌گویند اینها را نگویید، ما که قوه مجریه نداریم، ولی نصیحت ما را می­‌پذیرند. بعضی­‌ها هم قبول ندارند و خودشان را خدای مداحی می­‌دانند، ما با آن‌ها کاری نداریم، چون قوه مجریه نداریم.

اما اکنون بسیاری از مداحان سنتی­‌خوان و صحیح­‌خوان شده­‌اند و ده‌ها جا در شهرستان‌ها و تهران داریم که جلسه تعلیم مداحی دارند،‌ افرادی که می‌نویسند مداحی در ۸ جلسه! اینها مغازه و دکان است، زیرا آن کسی که این جلسات را دارد، اولاً پول نمی­‌گیرد، بنده خودم ۲ تا جلسه شب­‌های پنجشنبه و روزهای جمعه دارم و اعلام کردم بهترین پاکتی که من می‌‌دهید این است که خوب کار کنید تا مداح خوبی شوید، همه این‌ها به خاطر امام حسین(ع) است تا از خودمان یک عمل نیک باقی بگذاریم، ولی آن قدر تهران بی­‌دروازه است(می‌خندد) که نمی­‌شود همه جای آن را درست کرد.

مثلاً ما بیش از چهار هزار هیأت داریم، روز عاشورا که می­‌شود بیش از چهار هزار هیأت در خیابان­‌ها، بازار و کوچه­‌ها می‌‌آیند، چند نفر مداح خوب داریم که این چهار هزار تا را اداره کند؟ مابقی همان مداحان مقطعی هستند و اینها را ما نمی­‌توانیم کاری کنیم، بعضی از مداحان عاشق هستند -مداح باید اول عاشق باشد، اگر عاشق بود، آن وقت متدین هم می­‌شود، از محبوبش خوب حرف می­‌زند- سه چیز است که به مداحی آفت وارد می­‌کند: ۱-بی‌استادی، ۲-بی­‌علمی، ۳-بی­‌تقوایی، اگر جلوی این سه چیز گرفته باشد، هیچ آفتی از هیچ روزنه­‌ای وارد مداحی نمی­‌شود، او که استاد ندارد دیوار را کج بالا می‌رود، مثل بنایی که استاد ندیده – علم مداحی چیست؟ علم مداحی، علم مقتل، علم شعر[ما از مداح علم فقه نمی­‌خواهیم]- آن قدر یک مداح باید علم داشته باشد که حداقل شعری که می­‌خواند، بداند با شأن اهل­ بیت(ع) وقف می­‌دهد یا نمی­‌دهد، سومی که مهم‌تر از همه است، بی­‌تقوایی است، اگر مداح تقوا نداشته باشد هر چه به زبانش می‌رسد می­‌گوید و این سه چیز اگر جلویش گرفته شود، حتماً جلوی آفت­‌ها گرفته می­‌شود.

*با توجه به اینکه گروه­‌های تکفیری در منطقه فعالیت می­‌کنند، فکر می­‌کنید ایام فاطمیه چه فرصتی را پیش روی ما قرار می‌دهد تا بتوانیم از آن به بهترین نحو استفاده کنیم؟

-کفر همیشه در کفر خودش پابرجا بوده، ایران هم در شیعه بودن و تشیع خودش پابرجا بوده است و امروز دو نقطه مقابل در برابر هم قرار گرفتند و حتی یکی از سیاستمداران دنیا گفت: جنگ سوریه و عراق الان بعد از جنگ جهانی دوم، بزرگترین جنگ است. چون از همه عالم دارند می­‌آیند، هم تکفیری­‌ها و داعشی­‌ها به عقیده باطل خودشان می‌آیند و هم از شیعیان پاکستان، ایران، افغانستان، عراق و لبنان، از همه جا دارند حرکت می­‌کنند و می­‌آیند و همیشه حق و باطل مقابل هم بوده است و این ربطی به فاطمیه ندارد. بله! فاطمیه برای شیعه خیلی مهم است، ولی آن‌ها می‌خواهند فاطمیه هم نباشد، شیعه را سر می­‌بُرند.

مخفی بودن قبر حضرت زهرا(س) مهم‌تر از گنبد طلای امام حسین(ع) است

*شاید به نوعی دفاعی که از حرم حضرت زینب(س) می­‌شود، می‌تواند دفاع فاطمی باشد؟

-بله! مسلم است همه به گل روی فاطمه است. حضرت فاطمه(س) قبری ندارد که بیایند و خراب کنند. (این مربوط به بحث شما نیست ولی می­‌گویم) یک زمانی از پاکستان محضر امام آمدند و به امام گفتند: ما علمای پاکستان آل­‌سعود را راضی کردیم یک صورت قبری برای حضرت زهرا(س) بسازیم، آن زمان آل­‌سعود مانند الان خبیث نبود، آقا فرمود: بروید از آقای گلپایگانی بپرسید، آقای گلپایگانی فرمود: به جدم اجازه نمی­‌دهم، اینها می­‌خواهند مخفی بودن قبر حضرت زهرا را به نوعی ماست­مالی کنند، این بود که آقا اجازه ندادند، این عقیده من است، مخفی بودن و ویران بودن قبر حضرت زهرا(س) مهم‌تر از گنبد طلای امام حسین(ع) است. برای اینکه بارگاه امام حسین(ع)، دشمنان اهل­ بیت(ع) را محکوم نمی­‌کند، ولی آن مخفی بودن قبر، چه بخواهند و چه نخواهند، دشمنان آل­‌محمد را محکوم می­‌کند.

داریم می­‌بینیم الان شیعه سؤالش این است که قبر حضرت زهرا(س) کجاست؟ نمی­‌توانند جواب بدهند. من از سعودی سوال کردم، گفت: اللهُ­ أعلم، گفتم: چطور شما یک پیغمبر(ص) داشتید یک دختر داشت، شما که پیغمبر را قبول داشتید، دخترش برای شما عزیز بود، چطور شما نمی­‌دانید قبر او کجاست؟ این نشان می­‌دهد به حضرت زهرا(س) ظلم شده است.

من این را با صراحت عرض می­‌کنم اگر این مدافعین حرم، شب عاشورا بودند، نمی­‌گویم همه آنها، ولی بعضی از اینها همان کاری را می­‌کردند که ۷۲ یار امام حسین(ع) کردند، اینها نه برای خاک رفتند، نه برای وطن رفتند، نه برای نظام رفتند، اینها فقط برای حضرت زینب(س) رفتند، فقط به خاطر آقا اباعبدالله(ع) رفتند. رفتند که جانشان را روبروی گلوله­‌ها قرار دهند، ولی نیش کلنگی به قبر اباعبدالله(ع) اصابت نکند، اینها برای ما عزیز هستند و من از مردم می­‌خواهم در نماز شب آنها را دعا کنند، اینها از فرزند برای ما عزیزترند.