از جاذبه‌های روستای دره اخوند می‌توان از درختان کهن گردو و چنار آن نام برد، درختانی که بنا به گفته کارشناسان و مورخان عمر برخی از آنها تا هزار سال هم می‌رسد و به همین جهت است که نزد مردمان این دیار از قداست ویژه‌ای برخوردارند و تاکنون دیده نشده که در این روستا کسی عمداً قصد قطع درخت گردویی را کرده باشد.
پایگاه خبری صدای جنوب:
امروز به یکی از روستاهای تاریخی استان کهگیلویه و بویراحمد سر زدیم که دیدن این روستا خالی از لطف نیست روستای تاریخی دره آخوند از توابع بخش سرفاریاب در ۶۰ کیلومتری شهر دهدشت و در جوار بارگاه امامزاده علی (ع) قرار گرفته است.
قدمت این روستا به عهد صفوی برمی‌گردد و وجود آثار تاریخی متعددی متعلق به دوره صفویه شامل مسجد، حوزه علمیه، ارگ و منازل در گوشه و کنار این روستا نشان از قدمت دیرینه آن دارد.
روستای تاریخی دره‌آخوند با ۷۰ خانوار و جمعیتی بالغ بر ۴۰۰ نفر از توابع بخش سرفاریاب شهرستان چرام است این روستا با ارتفاع ۱۸۰۰ متر از سطح دریا از شمال به کوه دمه و میان‌تنگان بویراحمد، از شرق به دشت راق، از جنوب به دیلگون و کوه ساورز و از غرب به تنگ سادات و کوه نیر منتهی می‌شود.
دره آخوند به صورت پلکانی و در دو طرف دره‌ای با شیب تقریباً ملایم قرار گرفته و آب چشمه‌ای که در بالادست آن قرار دارد، روستا را به دو قسمت تبدیل کرده است.
وجه تسمیه این روستا به وجود حوزه علمیه کهنی که از زمان صفویان و همزمان با حضور امامزاده علی(ع) در این منطقه تا اواخر دوره قاجاریه به تربیت طلاب دینی می‌پرداخت، برمی‌گردد؛ کما اینکه آثاری از این حوزه علمیه پس از سال‌ها هنوز بر جای مانده است.
امروزه نیز به جهت صبغه مذهبی و علاقه اهالی این روستا به تحصیل در علوم حوزوی، روحانیون متعددی از دل همین روستا در اقصی نقاط ایران اسلامی به تحصیل و تدریس علوم حوزوی می‌پردازند و در هر خانه‌ای در این روستا را که بزنی چندین طلبه علوم دینی در دل خود پرورش داده‌اند.
شغل اکثر اهالی ساکنان این روستای کهن کشاورزی و دامپروری است و محصول غالب باغات آنها گردو است، گردویی که هم به لحاظ کیفیت و هم به لحاظ کمیت زبانزد است.
در این روستا به جز ساخت یک مدرسه تازه تأسیس خبری از مصالح امروزی نیست و همین موضوع باعث شده که از سال ۹۰ در فهرست روستاهای هدف گردشگری کهگیلویه و بویراحمد قرار گیرد.
معماری این روستا نیز تقریباً منحصر به فرد است و مصالح به کار رفته در ساختمان‌های آنها غالباً از سنگ، گچ و چوب است.
مردمان دره آخوند خانه‌های خود را از دیرباز تاکنون در دو طبقه می‌سازند و ستون‌های گچی که در اصطلاح محلی به آنها «پرطاق» می‌گویند، استحکامی دو چندان به ساختمان‌های آنها داده است.
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری روستای دره آخوند وجود قناتی است که در بالادست این روستا واقع شده است، قناتی که سال‌های سال است مردمان باصفا و باغ‌های گردوی این روستا را سیراب می‌کند.
از جاذبه‌های دیگر این روستا می‌توان از درختان کهن گردو و چنار آن نام برد، درختانی که بنا به گفته کارشناسان و مورخان عمر برخی از آنها تا هزار سال هم می‌رسد و به همین جهت است که نزد مردمان این دیار از قداست ویژه‌ای برخوردارند و تاکنون دیده نشده که در این روستا کسی عمداً قصد قطع درخت گردویی را کرده باشد.
وجود درختان کهن و سربه فلک کشیده گردو و چنار در کنار زلال جویبارها و بافت پلکانی و تاریخی روستا آرامشی بی‌مانند را در دره آخوند به وجود آورده و رنگ تاریخی و همجواری با بارگاه امامزاده علی (ع) باعث شده این روستا رنگ و بوی معنوی خاصی به خود گیرد.
این روستای تاریخی دارای یک اثر معنوی ثبت شده است بانگ استقبال از محرم به نام این روستا به ثبت رسید.
قبرستان روستای دره آخوند نیز به جهت وجود سنگ قبرهای با قدمت بالا و حکاکی‌هایی زیبایی که بر روی آنها انجام شده خود از جذابیت‌های میراث فرهنگی این روستا به شمار می‌آید؛ کما اینکه قدمت برخی از سنگ قبرهای این قبرستان به ده‌ها سال قبل می‌رسد.فارس
